Choroby nowotworowe stanowią współcześnie narastający problem zdrowotny, społeczny oraz ekonomiczny.

To jeden z najpoważniejszych problemów zdrowia publicznego. Dotyczy to również mieszkańców Dolnego Śląska – nasze województwo jest jednym z regionów w kraju o najwyższym udziale choroby nowotworowej w ogólnej liczbie zgonów. Jednocześnie, wskaźniki zgłaszalności dorosłych mieszkańców na onkologiczne badania profilaktyczne, w tym przesiewowe, są bardzo niskie.
Sytuacja ta wymaga podjęcia natychmiastowych, skoordynowanych i międzysektorowych działań na rzecz zwiększenia uczestnictwa Dolnoślązaków w onkologicznych badaniach profilaktycznych, a w konsekwencji – obniżenia wskaźników zachorowalności i śmiertelności na nowotwory w naszym województwie.

W związku z powyższym, powołano do życia Dolnośląską Koalicję na Rzecz Profilaktyki Onkologicznej, która w początkowym etapie będzie funkcjonować oraz rozwijać się w ramach realizowanej w 2025 r. kampanii na rzecz zwiększenia uczestnictwa mieszkańców Dolnego Śląska w onkologicznych badaniach profilaktycznych: ZDROWEWPŁYWY. Kampania edukacyjna o profilaktyce onkologicznej

Kampania realizowana jest przez Fundację Kreatywnie dla Zdrowia we współpracy oraz na zlecenie Wydziału Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.

Koalicja ma charakter międzysektorowy oraz zrzesza ekspertów Dolnego Śląska zajmujących się zdrowiem publicznym, medycyną i promocją zdrowia, przedstawicieli samorządów terytorialnych, instytucji medycznych, naukowych, organizacji pozarządowych, a także firm prywatnych.

STRUKTURA DOLNOŚLĄSKIEJ KOALICJI NA RZECZ PROFILAKTYKI ONKOLOGICZNEJ ORAZ FUNKCJE JEJ CZŁONKÓW

1. Koordynatorzy Koalicji:

Wydział Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego,

z siedzibą we Wrocławiu, ul. Walońska 3-5, 50-413 reprezentowany przez:
Magdalenę Olaczek – Dyrektora Wydziału
Joannę Misztal-Dadacz – Wicedyrektora Wydziału

Fundacja Kreatywnie dla Zdrowia,

z siedzibą we Wrocławiu, ul. Górnicza 61/8, 54-136 reprezentowana przez:
dr hab. n. społ. Małgorzatę Synowiec-Piłat – Prezes zarządu dr n. med. Michała Jędrzejka – Wiceprezes zarządu

Funkcje:

koordynacja merytoryczna i organizacyjna prac Koalicji:

• wyznaczenie zasad funkcjonowania, misji oraz kluczowych celów Koalicji;

• zapraszanie wybranych Podmiotów do udziału w Koalicji w roli Koalicjantów oraz Partnerów Wspierających;

• działania na rzecz rozwoju Koalicji;

• dbałość o wysoką jakość działań Koalicji;

2. Koalicjanci – merytoryczny trzon Koalicji, przedstawiciele wiodących instytucji publicznych, działających na terenie Dolnego Śląska i specjalizujących się w problematyce zdrowia

Funkcje:

– aktywne działania na rzecz realizacji misji i celów Koalicji;
– aktywne działania na rzecz rozwoju Koalicji;
–  wsparcie merytoryczne podejmowanych przez Koalicję działań prozdrowotnych;
– zgłaszanie propozycji działań, form ich realizacji oraz wniosków do bieżącej działalności Koalicji;

3. Partnerzy Wspierający – przedstawiciele instytucji publicznych i organizacji pozarządowych oraz firm komercyjnych działających na terenie Dolnego Śląska i specjalizujących się w problematyce zdrowia.

Funkcje:

– aktywne działania na rzecz realizacji misji i celów wyznaczonych przez Koalicjantów;
– wsparcie organizacyjne podejmowanych przez Koalicję działań prozdrowotnych;
– doradztwo w kwestiach merytorycznych dotyczących działań Koalicji;
– zgłaszanie propozycji działań, form ich realizacji oraz wniosków do bieżącej działalności Koalicji.

MISJA I CELE STRATEGICZNE KOALICJI:

MISJA:

Misją Koalicji jest realizacja działań na rzecz poprawy zdrowia i jakości życia mieszkańców Dolnego Śląska poprzez promocję profilaktyki onkologicznej, edukację zdrowotną, zapobieganie nierównościom w zdrowiu, integrację lokalnych środowisk oraz wspieranie wczesnego wykrywania i zapobiegania chorobom nowotworowym.

Cele strategiczne:

1. Edukacja i zwiększanie świadomości

   • promowanie onkologicznych badań profilaktycznych i zdrowego stylu życia,

   • podniesienie poziomu wiedzy na temat onkologicznych badaniach profilaktycznych;

   • podniesienie poziomu wiedzy na temat czynników ryzyka nowotworów oraz podstawowych objawów mogących świadczyć o wystąpieniu choroby nowotworowej,

   • podniesieniepoziomuwiedzynatematmetodleczeniairehabilitacjiwprzypadkuchoróbnowotworowych,

   • kształtowanie składających się na styl życia postaw, przekonań oraz zachowań prozdrowotnych związanych z chorobami nowotworowymi;

   • zmniejszenie poziomu lęku przed chorobami nowotworowymi oraz przekonań fatalistycznych dotyczących nowotworów;

   • przeciwdziałanie tabuizacji chorób nowotworowych oraz stygmatyzacji osób chorujących na nowotwory.

   • organizowanie szkoleń, konferencji, warsztatów i kampanii społecznych.

2. Działania profilaktyczne w społecznościach lokalnych

   – inicjowanie i wspieranie programów badań przesiewowych,
   – prowadzenie akcji plenerowych (np. „białe soboty”),
   – współpraca z placówkami ochrony zdrowia w zakresie wczesnej diagnostyki.

3. Integracja i współpraca

   – tworzenie sieci współpracy pomiędzy samorządami, organizacjami pozarządowymi, uczelniami i szkołami, instytucjami kultury i przedsiębiorcami,
   – podejmowanie wspólnych działań na poziomie regionalnym,
   – wymiana wiedzy i dobrych praktyk w zakresie profilaktyki onkologicznej.

4. Równość w dostępie do profilaktyki onkologicznej

   – minimalizowanie oraz przeciwdziałanie nierównościom w zdrowiu w dostępie do onkologicznych badań

   profilaktycznych ze względu na sytuację ekonomiczną, poziom wykształcenia (w tym kompetencje zdrowotne), płeć i miejsce zamieszkania;

• zwiększenie dostępu do profilaktyki onkologicznej i opieki zdrowotnej dla grup społecznych, doświadczających negatywnych skutków nierówności i marginalizacji w zdrowiu (ubogich, niżej wykształconych, mieszkańców mniejszych miejscowości i obszarów wiejskich);

• promowanie bezpłatnych programów badań profilaktycznych finansowanych ze środków publicznych.

5. Promocja zdrowego stylu życia

• tworzenie i realizacja kampanii związanych z aktywnością fizyczną, zdrową dietą, walką z uzależnieniami (tytoń, alkohol) etc.

• podejmowanie inicjatyw sportowych i rekreacyjnych jako elementu profilaktyki,

• §  podejmowanie działań z udziałem lokalnych autorytetów i przedstawicieli mediów.

   

  PROCEDURA TWORZENIA I ROZWOJU DOLNOŚLĄSKIEJ KOALICJI NA RZECZ PRZECIWDZIAŁANIA CHOROBOM NOWOTWOROWYM

  Przedstawiciele instytucji publicznych (samorządowych, medycznych, naukowych), organizacji pozarządowych oraz firm prywatnych, działających na terenie Dolnego Śląska, przystępują dobrowolnie do programu na podstawie podpisania deklaracji współtworzenia Dolnośląskiej Koalicji na Rzecz Profilaktyki Onkologicznej – w roli Koalicjantów lub Partnerów Koalicji.

  Procedura:

1. Zaproszenie przez Koordynatorów do przystąpienia do Dolnośląskiej Koalicji na Rzecz Przeciwdziałania Chorobom Nowotworowym.

2. Przystąpienie do Koalicji poprzez wypełnienie kwestionariusza on-line dostępnego na stronie www.zdroweplywy.pl (osobny dla Koalicjantów i Partnerów Wspierających).

3. Spotkania z przedstawicielami podmiotów zainteresowanych współpracą, mające na celu określenie zakresu i charakteru wspólnie podejmowanych działań.

4. Zamieszczenie na stronie internetowej projektu informacji o udziale podmiotu w Koalicji (podlinkowane logo Koalicjantów/Partnerów Wspierających z opisem podejmowanej działalności oraz danymi kontaktowymi; mapa z zaznaczonymi miejscami działalności Koalicjantów).

5. Otrzymanie przez Koalicjantów i Partnerów wspierających certyfikatu potwierdzającego udział w Koalicji.

6. Cykliczne spotkania Koalicjantów/Partnerów Wspierających w formie paneli dyskusyjnych uzupełnionych wykładami na temat uwarunkowań i konsekwencji chorób nowotworowych, mające na celu wypracowanie długofalowej strategii działania na rzecz społeczności lokalnej, w oparciu o współpracę międzysektorową.

Koalicjanci i Partnerzy Wspierający otrzymują certyfikat potwierdzający udział w Koalicji i zobowiązują się do aktywnego współdziałania na rzecz przeciwdziałania chorobom nowotworowym w społeczności Dolnego Śląska.

Informacja o udziale w Koalicji będzie również dostępna na stronie internetowej projektu (podlinkowane logo podmiotów/Koalicjantów z opisem podejmowanej działalności oraz danymi kontaktowymi; mapa z zaznaczonymi miejscami działalności Koalicjantów).

PLANOWANY ZAKRES DZIAŁAŃ

1. Spotkania robocze Koalicjantów w trybie online, mające na celu wypracowanie krótkoterminowej i długoterminowej strategii działania.

2. Upowszechnianie przez Koalicjantów i Partnerów Wspierających informacji o onkologicznych badaniach profilaktycznych, w tym przesiewowych na Dolnym Śląsku, a także o podejmowanych przez koalicję inicjatywach.

3. Wypracowanie i realizowanie działań na rzecz zwiększenia zgłaszalności mieszkańców Dolnego Śląska na onkologiczne badania profilaktyczne, w tym przesiewowe.

4. Wypracowanie i realizowanie interwencji prozdrowotnych na rzecz promocji zdrowia i profilaktyki onkologicznej, w tym edukacji zdrowotnej

5. Wspieranie i promowanie realizowanej w 2025 r. kampanii na rzecz zwiększenia uczestnictwa mieszkańców Dolnego Śląska w onkologicznych badaniach profilaktycznych: #ZDROWEWPŁYWY. Kampania edukacyjna o profilaktyce onkologicznej.

MOŻLIWOŚCI ROZWOJU KOALICJI

1. Kontynuacja spotkań online Koalicjantów oraz Partnerów Wspierających w celu podniesienia jakości i zakresu realizowanych wspólnie działań na rzecz upowszechnienia onkologicznych badań profilaktycznych w społeczności Dolnego Śląska.

2. Seminarium naukowo-szkoleniowe w formie panelu dyskusyjnego (okrągłego stołu) w trybie stacjonarnym (planowany termin: wrzesień 2026):

   VII. Seminarium Naukowo-szkoleniowe „Promocja zdrowia w działaniu” poświęcone uczestnictwu mieszkańców Dolnego Śląska w onkologicznych badaniach profilaktycznych (wykłady w oparciu o badania naukowe z I edycji kampanii oraz panel dyskusyjny Koalicjantów).

3. W dalszej perspektywie, przy założeniu istnienia Koalicji w kolejnych latach, wypracowany zostanie w oparciu o wyniki badań empirycznych oraz dotychczasowe doświadczenie przedstawicieli Koalicji, dokument zawierający standardy dotyczące działań na rzecz zwiększenia uczestnictwa w onkologicznych badaniach profilaktycznych. Dokument zawierał będzie również rekomendacje dla dolnośląskich instytucji i organizacji działających na rzecz przeciwdziałania chorobom nowotworowym.